Ένας όρος που έχει γίνει μόδα τα τελευταία χρόνια στον χώρο του fitness. Για ποιο πράγμα όμως μιλάμε όταν αναφερόμαστε σε λειτουργική προπόνηση; Πολύς κόσμος συσχετίζει την λειτουργική προπόνηση με την υποβάθμιση των μηχανημάτων/bodybuilding και αντ’ αυτών τη χρήση μικροεξοπλισμού, άλλοι πάλι την έχουν συνυφασμένη με την προπόνηση του ‘’πυρήνα’’. Τι ισχύει όμως τελικά;

Μεγάλο μέρος του εξοπλισμού που συναντούμε στη ”λειτουργική” προπόνηση (σανίδες ταλάντευσης-ισορροπίας, bosu, μπάλες, airex pads, κυλίνδρους κτλ.) έχουν προέλευση από μεθόδους φυσικοθεραπείας και αποκατάστασης. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε όμως, είναι ότι η λειτουργικότητα δεν έχει να κάνει με τα εξαρτήματα, αλλά με τη γνώση που έχουν αποκτήσει οι φυσικοθεραπευτές ως προς την πρόληψη και τη μείωση των τραυματισμών. Έχει να κάνει με το τι προκαλεί τραυματισμό. Αυτός ο μικροεξοπλισμός συνήθως δίνει έμφαση στους σταθεροποιητές μύες, δημιουργώντας ένα ασφαλές, ασταθές περιβάλλον (μύες που πρωτίστως σταθεροποιούν μία άρθρωση). Οι συγκεκριμένοι μύες είναι αυτοί που τραυματίζονται συνήθως. Το να κάνεις αποκατάσταση σε έναν πελάτη χρησιμοποιώντας ποικίλο εξοπλισμό με σκοπό να αυξήσεις την ιδιοδεκτικότητα είναι θεμιτό. Ενισχυτικά σε ένα πρόγραμμα προπόνησης δύναμης μπορεί να είναι πολύ ωφέλιμος τέτοιου τύπου εξοπλισμός. Ωστόσο, όταν γίνεται το επίκεντρο του προγράμματος αρχίζει να χάνει το λειτουργικό της χαρακτήρα η προπόνηση.

Ένα άλλο κοινό φαινόμενο της ‘’λειτουργικής’’ προπόνησής που συναντάμε στους χώρους του fitness και ειδικότερα στα social media είναι οι προπονήσεις του πυρήνα. Εκεί συναντάμε ανθρώπους να προσπαθούν να ισορροπήσουν με το ένα πόδι πάνω σε μία μπάλα BOSU, να προσπαθούν να κάνουν κάμψεις με χέρια-πόδια ταυτόχρονα πάνω σε μεγάλη μπάλα, θεωρώντας ότι προπονούν τον πυρήνα τους. Στην πραγματικότητα, πρόκειται περισσότερο, για προπόνηση ισορροπίας παρά οτιδήποτε άλλο. Περισσότερη επίδειξη παρά ουσία…

Γενικά η προπόνηση ισορροπίας είναι κάτι σημαντικό σε ένα σωστά δομημένο πρόγραμμα προπόνησης. Απλά έχει δοθεί μεγαλύτερη έμφαση από ότι θα έπρεπε και σε πολλές περιπτώσεις εκτελεσμένη με λάθος εφαρμογές. Το να εκτελείς οποιαδήποτε άσκηση δύναμης σε ασταθή επιφάνεια είναι εντελώς αντιπαραγωγικό. Μια άσκηση δύναμης, όπως και το όνομά της υπονοεί, πρέπει να επικεντρώνεται στην δύναμη. Δεν μπορείς να συγκεντρώνεσαι στη δύναμη και να προσπαθείς να ισορροπήσεις την ίδια στιγμή.

Τέλος, ακόμα μία παρανόηση είναι ότι ο πυρήνας αποτελείται μόνο από τους μύες των κοιλιακών και αυτών περιμετρικά της σπονδυλικής στήλης. Στην πραγματικότητα ο πυρήνας συμπεριλαμβάνει τοπικά και καθολικά σταθεροποιητές μύες, όπως οι γλουτοί, οι απαγωγοί και οι κινητικοί μύες όπως o πλατύς ραχιαίος, οι δικέφαλοι μηριαίοι και οι τετρακέφαλοι. Τα βαθιά καθίσματα, λοιπόν, θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως η καλύτερη λειτουργική άσκηση από όλες.

Ως εκ τούτου, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ο όρος ”λειτουργική” δεν πρέπει να σχετίζεται με το είδος της άσκησης, της κατάρτισης ή τον εξοπλισμό, αλλά με την έκβασή της. Λειτουργικό είναι ένα αυθεντικό αποτέλεσμα. Είναι μια μη απομονωτική (η απομόνωση είναι μερική) σταθεροποιητική, ανώδυνη κίνηση μέσα από ένα σκόπιμο εύρος κίνησης.

Λειτουργική άσκηση, επομένως, είναι η άσκηση που εμφανίζει ένα ορισμένο ποσοστό μεταφοράς σε άλλες δραστηριότητες. Με τον τρόπο αυτό, δεν βελτιώνεις μόνο την ικανότητά σου να εκτελείς την πραγματική άσκηση αλλά και άλλες φυσικές κινήσεις που δεν ασκούνται άμεσα.

1. Cook, Gray with Lee Burton, Kyle Kiesel, Greg Rose and Milo Bryant. Movement. Functional Movement Systems: Screening, Assessment and Corrective Strategies. Santa Cruz, California: On Target Publications, February 2013. Kindle.
   
2. Boyle, Michael. Advances in Functional Training: Training techniques for Coaches, Personal Trainers and Athletes. Santa Cruz, California: On Target Publications, December 2011. Kindle.
3. Clark, Michael A., Scott C. Lucett and Brian G. Sutton. National Academy of Sports Medicine Essentials of Personal Fitness Training. Baltimore: Lippincot Williams & Wilkins, 2012. Print.